Urodził się w 1925 roku w Londynie, gdzie w wieku niespełna osiemnastu lat wyreżyserował swoją pierwszą sztukę. Od tego czasu zrealizował ponad osiemdziesiąt przedstawień w Londynie, Paryżu i Nowym Jorku.
Pracując w Royal Shakespeare Company wystawił: Stracone zachody miłości (1946), Miarka za miarkę (1950), Tytusa Andronikusa (1955), Króla Leara (1962), Marat/Sade’a (1964), US (1966), Sen nocy letniej (1970) oraz Antoniusza i Kleopatrę (1978).
W 1971 roku utworzył w Paryżu Międzynarodowy Ośrodek Poszukiwań Teatralnych (CIRT), którego siedzibą stał się w 1974 roku teatr Bouffes du Nord; wtedy też CIRT przekształcony został w CICT – Międzynarodowy Ośrodek Twórczości Teatralnej. Wyreżyserował w nim: Tymona Ateńczyka (1974), Ików (1975), Ubu w Bouffes (1977), Konferencję ptaków (1979), Kość (1979), Wiśniowy sad (1981), Mahabharatę (1985), w której obsadzie znaleźli się aktorzy polscy: Ryszard Cieślak i Andrzej Seweryn, Albercie, powstań! (1989), Burzę (1990), Mężczyznę, który… (1993), Kto tam? (1995), Szczęśliwe dni (1995), Jestem fenomenem (1998), Garnitur (1999), Tragedię Hamleta (2000), Daleko stąd (2002), Śmierć Kriszny (2002), Twoją dłoń w mojej dłoni (2003), Tierno Bokara (2004), Sizwe Banzi nie żyje (2005), Wielkiego Inkwizytora (2005) i Fragmenty (2006). Wiele z tych spektakli granych było po francusku i po angielsku. W Polsce prezentowane były: Król Lear, Sen nocy letniej, Garnitur, Tragedia Hamleta, Tierno Bokar i Wielki Inkwizytor.
W operze dorobek reżyserski Brooka obejmuje: Borysa Godunowa (1948), La Bohème (1948), Wesele Figara (1949), Olimpijczyków (1949) i Salomé (1949) w londyńskiej Covent Garden; Fausta (1953) i Eugeniusza Oniegina (1957) w Metropolitan Opera House w Nowym Jorku; Tragedię Carmen (1981) i Pelléas – Impresje (1992) w Bouffes du Nord w Paryżu; a także Don Giovanniego (1998) na festiwalu w Aix-en-Provence.
Opublikowana w 1998 roku autobiografia Brooka Threads of Time dołączyła do wcześniejszych publikacji jego autorstwa – do przetłumaczonej na wiele języków Pustej przestrzeni (1968), a także do Ruchomego punktu (1987) i Nie ma sekretów (1993). Twórca napisał również Wywołując (i zapominając) Szekspira (2002) i Teatr jest tylko formą. O Jerzym Grotowskim (2007). Wszystkie te książki – poza Threads of Time – przełożone zostały na język polski.
W jego dorobku filmowym znajdują się: Moderato Cantabile (1960), Władca much (1963), Marat/Sade (1967), Król Lear (1970), Spotkania z wybitnymi ludźmi (1979) i Mahabharata (1989).
„Rola reżysera – twierdzi Peter Brook – nie polega na byciu kimś, kto pokazuje własną wizję świata, ale na byciu tym, kto pozwala, by jego własna wizja świata otwierała się i była pomnażana przez spotkania z innymi ludźmi” (Pusta przestrzeń, wydanie polskie 1977).
Grzegorz Ziółkowski w książce Teatr Bezpośredni Petera Brooka (Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2000) pisał: „[Brook] Jest po stronie zmienności, płynności i otwartości przeciw martwocie, skostnieniu i sklerozie: tak w teatrze, jak w życiu. Tego samego żąda od aktora i od całego zespołu przygotowującego spektakl. Brook szuka tego, co łączy, a nie tego, co dzieli; jak Grotowski, ale nie w obrębie rytuału, lecz za pomocą akcji dramatycznej. Podobnie jak autor Ku teatrowi ubogiemu, odczuwa potrzebę podążania dalej i dalej, by odkrywać to, co najistotniejsze – esencję. Kładzie nacisk na komunikację i na jej ołtarzu gotów jest poświęcić wszelką technikę (inaczej niż Barba). Tak samo wysoko w teatrze stawia prawdę zdarzenia i chwili obecnej (nie bez wpływu Brechta) – wszak teatr «zawsze jest sztuką autodestrukcji, zawsze jest zapisem na wodzie». Ale teatr jest dlań nade wszystko opowiadaniem historii – nie historyjek! Nieważny jest problem stylu – należy skupić się na ujawnieniu głównego nurtu narracji; stąd wykonawca w jego przedstawieniach zamienia się w «antycznego śpiewaka ogarniającego wzrokiem widownię i podejmującego swoją opowieść»”.
Twórca wyróżniony został doktoratami honorowymi wielu uczelni, wśród nich – w 2005 roku – doktoratem honoris causa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Zob. www.peterbrook.net i www.bouffesdunord.com
|