logo Rok Grotowskiego 2009
Instytut Grotowskiego
  • Polish
  • English
Mecenat

Wrocław Europejską Stolicą Kultury 2016


Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Tiga. Haiti, reve, possession, creation, folie


OkładkaSylwetka i dokonania Jean-Claude’a Garoute’a, Tigi (1935–2006), są w Polsce słabo znane. W naszym kraju nazwisko tego wybitnego haitańskiego artysty wymienia się jednym tchem razem z Maud Robart – z tą właśnie dwójką współpracował Jerzy Grotowski na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w Teatrze Źródeł i w Dramacie Obiektywnym (z Robart również w okresie sztuki jako wehikułu, do końca 1993 roku). Bohater filmu dokumentalnego Arnolda Antonina to postać ze wszech miar nietuzinkowa – Tiga był nie tylko znakomitym malarzem, rzeźbiarzem, czy autorem prac z gliny, współzałożycielem kilku grup artystycznych (Poto Mitan w 1968, Poisson Soleil w 1972, Saint Soleil w 1974, czy L’Oeil du Soleil w 1989 roku). Z powodzeniem zajmował się również choreografią i reżyserią, śpiewał, pisał poezję i projektował modę. Nade wszystko jednak był jedynym w swoim rodzaju pedagogiem – nie tylko w znaczeniu nauczania rzemiosła i uświadamiania uczniom potęgi wyobraźni, ale również, i chyba przede wszystkim – w znaczeniu wychowywania poprzez sztukę i tworzenia warunków do artystycznego i ludzkiego wzrostu swych podopiecznych. Co więcej, Tiga był niezłomnym poszukiwaczem duchowej wolności człowieka w zniewolonej rzeczywistości swojego kraju w epoce Duvalierów. Na Haiti jego pseudonim jest synonimem artystycznej i życiowej bezkompromisowości – Tiga to dla Haitańczyków instytucja.

Na nakręcony w 2001 roku film Antonina składają się rozmowy z artystą oraz jego uczniami i współpracownikami (m.in. ze świetnym malarzem i rzeźbiarzem Philippe’m Dodardem), a także wywiady z koneserami sztuki haitańskiej. Dzięki filmowi mamy okazję obcować z bogatą osobowością jednego z najwybitniejszych haitańskich twórców XX wieku oraz z jego dziełem.

Film prezentowany jest za uprzejmą zgodą autora dokumentu, za co składamy mu serdeczne podziękowania. Słowa podziękowań kierujemy również w stronę dyrektora Musée d’art haïtien du Collège Saint-Pierre, prof. Michela Phillippe’a Lereboursa, autora fundamentalnego opracowania Haïti et ses peinters du 1804 à 1980. Souffrances et espoirs d’un peuple (Port-au-Prince 1989), od którego otrzymaliśmy kopię dokumentu. 

Grzegorz Ziółkowski, marzec 2009