logo Rok Grotowskiego 2009
Instytut Grotowskiego
  • Polish
  • English
Mecenat

Wrocław Europejską Stolicą Kultury 2016


Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Songs for Grot
Uroczystość poświęcona Jerzemu Grotowskiemu, Bengal Zachodni, 2000. Fot. Francesco Galli
14 stycznia (środa), godz. 21:00
Muzeum Architektury, ul. Bernardyńska 5


Songs for Grot – pieśni baulów w 10 rocznicę śmierci Jerzego Grotowskiego




Wykonawcy: Khalipada-Pakhi Adhikary, Taraknath Bagdi, Tin Kori Chakraborty, Nyttya Gopal Das


Baulowie z Bengalu

Baulowie wywodzą się z powstałej w średniowieczu społeczności wędrownych mistycznych pieśniarzy. Pomimo, że są hinduistami, nie uznają podziałów kastowych, głoszą równość wyznań i religii, a także utrzymują, że Bóstwo mieszka w Sercu każdego Człowieka. Baulów na nowo odkrył słynny indyjski poeta Rabindranath Tagore, który uznawał ich wiersze za arcydzieła literatury indyjskiej. Sztuki performatywne i techniki twórcze stały się dla baulów ich sposobem na życie, które pierwotnie związane było z poszukiwaniem wewnętrznej wiedzy. Obecnie nad aspektem osobistego poszukiwania przeważa wymiar artystyczny. Baulowie sami wykonują swoje charakterystyczne instrumenty i są prawdziwymi mistrzami improwizacji. Żyją poprzez swoją muzykę. Radość z bycia żywym i obecnym czyni ich prawdziwymi baulami, czyli „Bożymi głupcami”. 

Dlatego właśnie, bracie, zostałem szalonym baulem.
Nie podlegam żadnym mistrzom ani rozkazom.
Ludzkie podziały mnie nie dotyczą.
Żyję w radosnej miłości, która tryska z mego istnienia.
Miłość nie zna podziałów, tylko wieczne spotkanie serc.
Jestem radosny, śpiewam i tańczę ze wszystkimi.
Dlatego właśnie, bracie, zostałem szalonym baulem.
 

Moner Manush /Człowiek serca
Tłumaczenie z języka bengalskiego na angielski: Eleonora Caturegli Biswas
Przekład z języka angielskiego na polski: Justyna Rodzińska-Nair 

PIEŚNI 

Sain nikoth dure dekhae /Mistrz Sain pokazuje z bliska, co istnieje daleko
Lalon Fakir*
 

Moja własna tożsamość wymyka się mojemu zrozumieniu.
Tylko osiągając samowiedzę możesz poznać nieznane.
Mistrz pokazuje z bliska, co istnieje daleko,
Niczym góra ukryta za jego opadającymi włosami.
Spójrz,
Jak błąkam się z Dakki do Delhi!
Jednak ciemność w moim własnym ciele nie roztapia się.
Hori** sam ucieleśnia
Duszę wszystkich stworzeń.
Odkryje samego siebie,
Jeśli będziesz go kontemplował.

Narzucające się fragmenty z Wed czy Wedanty
Wprowadzą tylko większy zamęt.
Dlaczego zatem powtarzać wciąż „ja” i „mój”?
O, niemądry umyśle,
Idź, szukaj schronienia
U stóp tego, który wie.
Mówi Lalon: „Jestem zawsze obok siebie samego
Niezdolny zobaczyć, mimo że mam oczy”.  

* Lalon Fakir jest jednym z najważniejszych mistrzów duchowych baulów; skomponował wiele spośród ich pieśni. Urodził się w Bangladeszu pod koniec XIX wieku. Brak jest dokładnych informacji na temat jego życia. Baulowie wierzą, że z pochodzenia był hinduistą zaadoptowanym przez rodzinę muzułmańską. Symbolizuje spotkanie tych dwóch religii i braterstwo wszystkich wyznań. Baulowie i fakirzy, którymi są sufi, do dziś razem śpiewają, mają wspólne święta i wspólnie uznają Lalona Fakira za swego mistrza.

**Hori/Hari – imię Kriszny.  

Gupto bepto khobor shob jana jabe /Zrozumiemy tajemnicę lub przejaw esencji materii
Lalon Fakir
   

W dzień, w którym twoja esencja poszerzy się w blasku wschodzącego słońca,
Lotos twego serca zakwitnie pełną chwałą.
Czego nauczysz się z Wed?
Jeśli czytasz je bez żarliwości?
Esencja materii, tajemnica czy przejaw,
Będą odsłonięte
Tylko żarliwym. 

Kiedy tysiąc płatków lotosu
Oświeca chwała Guru
Jaką krzywdę może wyrządzić mu Bóg Śmierci?

Poszukiwanie niewidzialnego Wszechmocnego
Jest jak polowanie na węża w ciemnym pokoju.
Mówi Lalon: „Tylko żarliwa dusza dotknie Jego stóp
Zapalając lampę umiłowania”.  

Ki bole Manush more /Kto mówi, że człowiek umiera?  

Kto mówi, że człowiek umiera?
Nie mogę tego zrozumieć.
Przez kogo będzie osądzany po śmierci?
Pięć esencji materii jest obecnych w ciele ludzkim,
Możemy to łatwo zrozumieć. 

Z jednej duszy rodzą się dwie inne. 

Uniwersalny duch jest nieśmiertelny
Uniwersalny duch żyje w istotach śmiertelnych
Nazywamy to cyklem życia i śmierci
Kto jest operatorem tego systemu?
On nie ma wizerunków,
Jest niewidzialny,
Nikt nie jest w stanie go opisać
Po cichu gra w swoją grę. 

Dusza wszystkich żywych istot żyje w duszy Uniwersalnej
Przez kogo wypełniane jest źródło czystej Siły?
Nasze cenne ciało zostanie zniszczone. 

Wodę oceanu tworzą wody ze wszystkich rzek,
Które z powrotem biegną ku swemu źródłu
Ocean nigdy nie umiera
Przypływy i odpływy odchodzą i wracają
W tym czasie człowiek odchodzi i wraca 

Monszur* mówi, „Dusza ludzka powraca nieustannie,
Bez końca”. 

* Monszur Fakir – znany mistrz muzułmański XX wieku.  

Hriday majhere rakhbo /Zatrzymam cię w swym sercu 

Mam cię w swym sercu,
Nie zostawiam cię;
Jeśli cię opuszczę,
O, mój złoty Gourze*,
Jak cię znów odnajdę?
Przez całe życie kontempluję cię, o, Gourze!
Zwracam me oczy na twój wizerunek,
Moje oczy utkwione są w Twoich.
Chcę zapomnieć o moim ziemskim istnieniu.
Pójdę do Wryndawanu,
Moje czoło dotknie piasku świętego miejsca,
Imię Radhy będzie zawsze na mych ustach.
Jogai i Madhai** byli grzesznikami, ale Bóg im wybacza
Dlaczego więc na mnie nie zważasz i opuszczasz mnie na ulicy?

* Gour, brat Nitaja, jeden z najbardziej szanowanych reprezentantów duchowego prądu oddania (bhakti).
** Jogai i Madhai w ikonografii ludowej reprezentują brutalność. Są dwoma pijakami, którzy zaprzyjaźniają się ze sobą ze względu na tę samą używkę. W tej pieśni przeciwstawiani są świętym braciom Nimajowi i Nitajowi.




Rezerwacja:
Tomasz Jurek